Dẫn nhập : Vài danh từ cần đuợc ghi ra để giúp độc giả theo dõi bài viết kế tiếp dễ hơn .
BC = before Christ = trước khi chúa Jesus sinh ra đời
Đôi khi viết BCE (before Common Era) cũng cùng nghĩa ở trên
AD = Anno Domini = kể từ khi chúa Jesus ra đời (Anno = năm, Domini =Chúa)
Năm nay là 2008 tức 2008 ẠD, tức năm thứ 2008 kể từ chúa Jesus ra đời (thật sự không phải như vậy vì ngài Jesus sinh ra truớc đó nên không thể cho rằng Jesus sinh vào năm 1 AD được)
Đức Phật xuất hiện trước chúa Jesus nên những ký hiệu thấy như
560 BC (before Christ) hay 560 BCE (Before Common Era) có nghĩa là năm thứ 560 trước Công Nguyên (tức lịch hiện hành)
Tại sap có đề tài này ?
Có người chất vấn về sự xác thực của 1 lá số trong cuốn sách Tử Vi Nghiệm Lý xuất bản năm 1974 tức 34 năm về trước, cho rằng lá số này không đúng, chỉ đọc cho vui vì 2 điểm sau :
1. Cung Phúc bị Triệt thì làm sao mô tả dòng dõi vuơng triều của thái tử Tất Đạt Đa lúc đó
2.
Lá số của đức Phật trong cuốn TVNL của Ô. Thiên lương thì tôi có thể suy đoán được, nhưng phải nói trước là tôi không tin lá số này đúng.
Về năm thì lá số này Ông Thiên lương dùng mốc 563BC tương ứng Phật lịch là năm 2517 tương ứng công lịch là năm 1973 . Tra bảng hay tính toán một chút thì ra năm tương ứng là Mậu tuất.
Một trong 2 người lên tiếng cáo buộc, rất vô lý bắt bẻ cách dùng chữ Phật tử trong đoạn của HC (chính là 1 vị Đại Đức của Phật giáo trong vụ lá số đức Phật) .
HC đã viết : Cụ Thiên Luơng tiếp đón 1 Phật tử nhờ giải lá số Mậu Tuất vào năm xưa và cụ cũng là 1 người có tâm Phật nên rất hoan hỉ dùng nó triển khai thuyết Thái Tuế với thế Hồng Không tu hành trọng đạo ...
Trở lại đầu đuôi câu chuyện, vị Đại Đức nào đó đem lá số của đức Phật mà ai đó
Van viết :
Không đúng, không phải 1 phật tử mà là một Đại đức . Không biết nó đưa cho ông xem cái gì ???
HC hoàn toàn kinh ngạc trước sự chấp nê của Van : Đại Đức tức là 1 Phật Tử đâu có gì khác biệt, Đại Đức cũng chỉ là 1 người có quyền hành hơn Phật tử thông thường, nhưng tất cả từ Hòa Thượng, Đại Lão Hòa Thượng xuống người trong chùa đều là những đứa con của Phật. Van cũng không đọc đoạn sau HC viết về vị Đại Đức đó trao tài liệu cho cụ Thiên Luơng !
Không biết nó đưa cho ông xem cái gì ???
HC xóa đoán bình luận về câu viết trớt quớt của Van ám chỉ Nó tức là Chính Ấn và ông tức HC.
HC
Lá số đức Phật trong sách Tử Vi Nghiệm Lý trang 67 thấy ghi nam nhân Mậu Tuất sinh ngày 8 tháng 4 AL giờ Ngọ, mệnh tại Hợi đắc Thiên Phủ trong thế Hồng Không tu hành trọng đạo khôn ngoan hiểu biết !
Thật sự lá số này phản ảnh đức Thế Tôn ?
Trước khi trả lời câu hỏi này với phần biện chứng, người thính mũi tò mò nhất trong làng bói toán mạng ảo cần phải đi tìm các tin tức về đức Phật nhất là lúc sinh ra . Sau đây là các thứ biết được về ngài, dĩ nhiên dựa trên các DATA lập đi lập lại không có nghĩa là phải đúng !
1. SInh trưởng từ gia đình vua chúa, cha là tiểu vuơng của 1 nước nhỏ miền Bắc Ấn Độ
2. Năm sinh vẫn chưa xác định rõ ràng, duy nhiều học giả cho rằng ngài sinh 560BC (sinh 560 năm trước Công Nguyên)
3. Ngày sinh ra là ngày trăng rằm của tháng 5 DL.
4. Giờ sinh có chỗ nói là giờ Tý, có chỗ nói là trời vừa sáng
5. Lúc sinh ra thì đức Phật biết đi liền, 7 bước trên bông sen, chỉ tay lên trời tuyên bố "Trên trời dưới trời chỉ một mình ta là lớn.". (HC tin đây là huyền thoại không nên tin).
Sau đây là trích đoạn từ các truy tầm trên mạng đem lại :
Thái tử sinh lúc mặt trời vừa mọc, nhằm ngày trăng tròn tháng hai Ấn Độ, tức là ngày mồng tám tháng tư lịch Tàu. Ngài sinh vào khoảng 563 năm trước Tây lịch.
Wiki_answer: I found different years cited as Buddha's birth year. They were 560, 563, 564, 623 and 624 BCE. Almost all sources cited the full moon of May as the birth date, although 2 sources cited April 8.
The May full moons for these years are: May 7, May 11, May 21, May 14 and May 25. April 8 was a full moon in 560 BCE. (chỉ có năm 560 mới là năm có tháng 5 trăng tròn vào ngày 8 tháng 4 AL)
Tạm dịch: đức Phật có thể sinh vào 1 trong 4 năm sau : 560, 563, 564, 623 and 624 BCE. Riêng chúng ta biết đức Phật sinh vào ngày trăng tròn tức phải là ngày 8 tháng 4 năm 560 trước Công Nguyên (tức trước khi Chúa Jesus ra đời) .
Dùng năm chết suy ra năm sinh:
Ngay cả năm chết cũng không rõ ràng, nếu cho rằng 560 BC là năm sinh thì năm chết phải là 420 vì 560 tiến tới 420 tức 80 năm là tuổi thọ của đức Phật .
Hãy đọc đoạn từ Wikiepedia: the majority of those scholars who presented definite opinions gave dates within 20 years either side of 400 BCE for the Buddha's death, with others supporting earlier or later dates.
Tạm dịch : đám đông các học giả xác quyết Phật chết khoảng 20 năm trước hay sau mốc 400. Tức năm 420BC hay 380BC.
Nếu dùng 560BC là năm sinh của đức Phật thì năm chết sẽ là 420BC rất khớp với đoạn trên vì đức Phật thọ khoảng 80 tuổi !
Còn tiếp,
HC
Sự kiện nhiều người, nhiều nguồn cho là đức Phật sinh vào ngày trăng rằm (tức đêm đó chị Hằng mặt tròn quay) được xem như thật . Đọc các sách, truy các diễn đàn đều thấy ghi ngày 8 tháng 4 AL. Có chỗ ghi rõ hơn đó là ngày của tháng 5 và nói thêm đây là ngày 8 tháng 4 AL theo lịch Tàu tức Âm Lịch mà theo đó chỉ có năm 560 BC mới có ngày 8 tháng 4 AL là ngày trăng rằm tức đức Phật sinh vào năm Canh Thìn, ngày 8 tháng 4 AL, giờ Ngọ (1).
Đúng sai tuyệt đối không thể chắc được. Nếu ngày 8 tháng 4 AL đã sai từ cơ bản thì kể như công sức của lão kỳ viên trôi theo sông ra biển. Nhưng con người thường sống bằng sự mơ ước và tin tưởng, nếu không nghĩ mình đúng thì làm gì có sự tích Ngu Công năng lực trì chí như con ngựa thồ đất đá đêm đổ đêm ngày trong lúc đục núi làm đường. Ngày nay chúng ta lại thấy anh DealingHonestly cũng ôm con Mã trong mệnh có cả Song Hao đắc cũng liên tục bỏ công chứng tỏ hồ sơ pháp lý đáo tụng đình, anh ấy lại dùng cái avatar đầu ngựa nhìn thẳng nhìn cao, đâu khác gì một Ngu Công Việt Nam thời nay.
Con người tự làm khổ mình qua những phép tắc, suy nghĩ cứng ngắc giáo điều, ngay cả tu hành chưa tới thì cũng loay hoay trong cái vỏ cứng nhám mà không thẳng lên bầu trời vô tận thấy tất cả như đại gia Kim Dung vua truyện kiếm hiệp ôm Tử Sát lừng lẫy kiêu hùng tại Tỵ nhờ Đào Không Thiếu Duơng mà khôn lanh hơn người nhưng sự sáng tác ngoạn mục rất kỳ ảo lạ lùng tuyệt vời văn chuơng sáng tỏa Bắc Phuơng là nhờ cung Tật chứa Đồng Âm tại Tý chiếu sang cung Phụ Mẫu nên thừa hưởng bút pháp như thần lai láng trử tình, ngay từ khi tuổi 15-16 đã trở thành 1 ngôi sao có hạng khi vào DH cung Phụ Mẫu sát nách cung mệnh chỉ vì bộ Đồng Âm sáng quá hội Cự Nhật quan phong tam đại khí thế hùng hồn mà trước giờ chúng ta chưa thấy ai hơn được ông về mặt phong phú trong sáng tác các bi hùng ca của 1 thế giới ảo tưởng xa vời nhưng rất thật !
HC
(1) đức Phật Thích Ca có lẽ thật sự sinh ngày 8 tháng 4 AL giờ Ngọ năm Canh Thìn sẽ được phân tích bởi ngòi bút môn Bo'i Toán vi vút nhất trên mạng ảo ngày mai !
Vấn đề nhạy cảm của đề tài lá số Đức Phật,
Năm xưa, cụ Thiên Lương trình lá số đức Phật trong cuốn Tử Vi Nghiệm Lý, chắc cũng làm phản cảm vài người mặc dù cụ TL rất cung kính trong biện chứng số mệnh của Như Lai ghi nhận qua bản lá số.
Vậy ai đó khắc đúc tượng đức Phật đẹp mê ly, có chắc đã trúng như người thật không, cho dù tượng đẹp đâu khác gì văn sĩ đê thơ khen tặng thần tình yêu .
Tán tụng đức Phật, xem là phản cảm, vậy đục bỏ tượng Phật tại Afganistan thì phải giết nhau hay sao? Con người càng tu thì cái ngã càng lên cao. Lão ngoan sinh hoạt tại 1 diễn đàn Phật giáo chứng kiến các người ngộ Không cư xữ chấp nê không khác gì người bình thường!
Khổng Tử xấu xí như tên côn đồ (lời tự thuật), tổ Bồ Đề Đạt Ma râu ria hung tợn, Mạc Đỉnh Chi hình tướng xấu xí, đức Phật da ngâm đen giống Ấn Độ ... tất cả chỉ là ngoại hình không thật. Nhưng ai mô tả như sự thật thì người đó xấu lắm hở ? Vậy có ai dùng hình Phật xấu khác hẳn vẽ đẹp thanh tú phúc hậu trước giờ, thì cho rằng người đó khinh cả 1 tôn giáo và đòi chém giết người đó hay sao. Ai đó phân tích Mohammed giáo chủ chỉ là 1 tiểu thương với bịnh giật kinh phong có tài làm thơ nhưng đây là thơ của quỷ (Satanic verses) thì nguời đó quá đáng, cho dù cũng có lý phần nào, nên đành trốn chạy còn không sẽ bị giết bởi đám Hồi giáo cực đoan.
Tự mình đã xem trọng cái mình đã biết, cái mình tin là đúng .
Ngay cả tôi lấy nick Đại Bi cũng bị nguời si mê cho là sai trái trong khi đó nguời đó coi bói toàn hăm he cô bị Vong, cậu bị Vong ... nói như vậy có đúng là 1 Phật tử hay không? Nhưng đến khi nói giọng đạo thì giở mặt đạo đức và trù ẻo thì hay hơn ai cả.
Lão ngoan này sinh hoạt tại 1 diễn đàn khác, từng chất vấn những người tu mấy chục năm, tuổi đã 70, về những thứ phản bác của chính người đó làm người đó phải chịu im và bỏ đi !
Ai không thích thì đừng đọc, may mà lão ngoan tán tụng đức Phật, còn không thì chúng vào chúng hét điếc cái lổ tai luôn !
HC
Bây giờ lão ngoan không thích viết thêm cho chủ đề này nữa. Công sức bỏ ra suy nghĩ dàn dựng, truy lục tin tức ... người bình thường không ai làm được chuyện này .
Chắc CindyNg và ToanTam dzui lắm hở ! Tôi đã mất hứng rồi, dàn bài và bản nháp đã viết xong 2 ngày trước, lưu trử bằng wordpad, chắc để cho mối nó ăn ! Lão ngoan chẳng sợ ai cả, chẳng phải tự ái, từng tuyên bố sự ngu si của con người như các cây nấm nhảy lung tung ... và tôi không muốn là cây nấm to nhất !
Tu hành vẫn bị số mệnh chi phối như thường: hòa thượng Hư Vân đoán trước mình sẽ bị kiếp nạn, dặn tăng chúng lúc xãy ra ngài bị lao động khổ cực mà các đệ tử đôi khi cần tránh né vì chế độ áp chế tôn giáo (CS Trung Quốc sau 1949).
Tổ Huệ Năng phải mang Y Bát chạy thoát đám tăng cuồng tín, ông cha Công Giáo bị ung thư xin về VN chết trên quê huơng, sư tổ tu xạo (Long Hoa Nhị Phật Hội) sinh năm Mậu Thìn (1928) vẫn bị cung Tật Ách hành hạ ...Huệ Năng gian khổ tu hành, văn phong của ông khí lực đầy tràn, tuổi trẻ cực khổ, ngay tới trung vận cũng phải tìm cách ẩn cư cho qua cơn khó (Vũ Sát cư Mão).
Hòa Thượng Thích Đôn Hậu uy tín với trọng trách, chính là Thiên Phủ cư Dậu trong thế Tứ Linh ! Còn nhà sư tranh đấu thời kỳ đệ I Cộng Hòa Thích Trí Quang phải chăng là Tử Tham cư Dậu theo sách của cụ Thiên Luơng hay theo tự truyện của chính ông Trí Quang tức mệnh VCD cư Thân đắc Cự Nhật và cung An Thân hưởng bộ Cơ Luơng nên giờ đây chuyên nghiên cứu kinh điển PG ?
Các bạn không thấy Trung Cộng đàn áp Tây Tạng và tu sĩ Mật Tông phải bỏ xứ đi, trong đó có Đai Lai Lạt Ma hay sao, phải chăng số kiếp lưu lạc của ngay lá số Đại Lai Lạt Ma là như thế đó ?
Ngay trong nước các nhà tu hành PG như Thích Quảng Độ, Thích Huyền Quang cũng chịu 1 cảnh ngộ nào đó trong khi Thích Thanh Từ, Thích Nhất Hạnh lại được ưu đãi - phải chăng số mệnh của họ đã vẽ ra những con đường định mệnh khác nhau phản ảnh sự chọn lựa cá nhân ?
laaicungduoc có đăng bài đồng quan điểm với HC (sau đó xóa rồi bởi laaicungduoc) chứng kiến các người tu hành vẫn bị số mạng chi phối !
HC
=======================================
Sau đây là chuơng trình hành động (tức suy nghĩ bóp đầu dựng tóc gáy) để truy tầm năm tháng ngày giờ sinh của đức Phật . Hi vọng sau khi chúng ta đồng tình với phuơng án này thì tất cả sẽ thấy trường phái chính tông Tử Vi Việt Nam là số một như 4 chữ Đệ Nhất Kỳ Viên.
Phuơng án tìm kiếm bao gồm 2 khâu:
1. Cứu xét các dữ liệu lịch sử để xác định năm tháng ngày giờ sinh.
Như đã trình bày ở trên, qua vài bài viết,
Thái tử Tất Đạt Đa tức đức Phật sau này, sinh vào ngày rằm trong tháng 5 DL nào đó của niên kỷ thứ 5 trước Công Nguyên (tức trước chúa Jesus ra đời) .
Ngày rằm 8 tháng 4 được nhắc đến nhiều lần qua sách vở.
Chỉ có năm 560 BC (560 năm trước Công Nguyên) mới có ngày 8 tháng 4 AL là ngày rằm.
Giờ sinh có chỗ ghi giữa đêm, có chỗ ghi tờ mờ sáng. Xem ra chúng ta phải dùng lăng kính Tử Vi để quyết định giờ sinh tức chúng ta phải nghiệm lý các cách bộ để xem chúng có phản ảnh thân thế, tư tưởng, tính tình, và sự nghiệp của đức Phật Thích Ca, từ đó xác định cung mệnh như thế nào, tính ra giờ sinh. Nói cách khác, khi chúng ta cho rằng năm 560 BC (Canh Thìn) ngày 8 tháng 4 AL có nghĩa là chúng ra sẽ lựa lá số nào hợp lý nhất trong 12 lá số của ngày sinh, tức sẽ quy ra giờ sinh, dựa theo phuơng án ghi theo sau đây.
2. thân thế, tư tưởng, tính tình, và sự nghiệp
Còn tiếp
--------------
Nhân dip Đại Lễ Phật Đản năm Quí Mùi 2003, tôi xin gửi đến quí độc giả bốn phương, nhất là Phật Tử, hãy cùng tôi tìm hiểu và xác định ngày nào là ngày Đại Lễ Phật Đản, tại sao tôi lại trở lại vấn đề này, vì có một số người hỏi tôi, bằng thơ, điện thoại, E-Mail và yêu cầu tôi giải thích, thực ra tôi không đủ trình độ để xác định ngày nào là ngày Đại Lễ Phật Đản chính thức và đúng, nhưng tôi cũng cố gắng sưu tầm biên soạn ra tư liệu này cống hiến quí vị Phật Tử hiểu rõ. Nếu quí Chư Tôn Đức Tăng, Ni và các vị thiện trí thức cao minh nào có các dữ kiện khác kính xin chỉ giáo.
Đây là một sự kiện lịch sử, là một nghi lễ trọng đại nhất trong đạo, đối với ngày xuất thế của Đức Thế Tôn, ngày lễ này đã được lưu truyền từ ngàn xưa, ngay từ khi đạo Phật ở Ấn Dộ mới truyền sang các nuớc phương Đông, những bộ kinh Phật phiên dịch từ Phạn văn ra Hán văn, ở đơiø Đông Hán (Trung Quốc), bộ nào nói về lịch sử Phật Tổ, ngày giáng sinh của Đức Phật Thích Ca đã xuất hiện là ngày 8 tháng 4 âm lịch, điều này nhiều nhất thấy ở các kinh sách Phật Giáo Bắc Tông. Nhưng Bắc Tông cũng có bộ nói sinh ngày 15 (trăng tròn) đó là bộ Tây Vực Ký đời nhà Đường.
Trước kia nước ta cũng như các nước lớn trong khu vực Châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản, Triều Tiên.....đều làm lễ Phật Đản vào ngày 8 tháng 4 âm lịch . Tên gọi cũng như việc làm ngày Phật Đản, “ngày tám tháng tư “ đã lưu truyền hàng bao thế kỷ ở nhiều nước trên thế giới, đã trở thành phong tục tập quán cổ truyền, ấn tượng ăn sâu vào đầu óc mọi người, kể cả người theo hay không theo đạo Phật cũng đều nhớ như vậy.
“Cách xa dù mấy nhịp cầu.
Đến ngày Phật Đản 5 châu cũng gàn.”
“Dù ai buôn bán đâu đâu
Nhớ ngày Phật Đản rủ nhău mà về” &nb sp; Nhưng kể từ đầu thập niên năm sáu mươi thi ngày Phật Đản lai là ngày 15 tháng 4 âm lịch và cứ tiếp nối từ đó đến nay hàng năm cứ đến ngày trang tròn tháng 4 là ngày Đản Sanh của Đức Thế Tôn mà hầu hết các nước ở Châu Á và những người con Phật trên kháp năm châu đều nhộn nhịp tổ chức kỷ niệm của Đức Phật giáng trần. Vậy ta thử tìm hiểu xem tại sao ?. Nguồn gốc của đạo Phật là phát sinh từ xứ Ân Độ, Trung Quốc là một nước lớn đạo Phật du nhập sớm, kinh sách dịch ra chữ Hán rất nhiều, truyền sang nước ta gắn liền với âm lịch hiện nay ta vẫn dùng. So sánh hai thứ lịch này với nhau để xét tìm bàng cớ : Phật giáng sinh vào ngày nào, tháng nào của lịch Ấn Độ, ngày đó có phải ngày trăng tròn hay không, đem ghép vào lịch Trung Quốc mà tính toán, xem nhàm vào ngày nào, tháng nào của thứ lịch này thì mới thấy rõ được.
Ở đây chú ý một diều : Gọi là ngày trăng tròn, nhưng chính là thời điểm trăng tròn thì giờ quãng đầu của ngày đó, phải tưởng tượng như mình đang đứng ở góc độ múi thứ sáu của địa cầu làm mốc mà nhìn trăng tròn, mới đúng giờ “sao mai mọc” hay giờ Dần, khi Đức Bổn Sư Thích Ca Mầu Ni đản sinh ra cõi nhân gian trong ngày đó. Nếu chỉ chung chung, dựa vào những câu đơn thuần trong các bộ kinh sách nói từ xưa, thì không có gì xác đúng cho lám, không thể khám phá vấn đề mà giải quyết dứt khoát được.
Trong bộ Phật tổ thống ký đã tập hơp sáu bộ kinh sử đều nói Phật giáng sinh năm Giáp Dần : a)Chu thư dị ký. b)-Pháp bản nội truyện, c)- Nguỵ thư – d)- Nam nhạc, -đ)- Phụ hành, e)-Pháp lâm. Tất cả đều thống nhất nói rằng : Đức Phật Thích Ca giáng sinh nhằm đời nhà Chu Cơ, vua Chiêu vương năm thứ 26 (có chỗ nói năm thứ 24) là năm Giáp Dần (tính theo lối 60 mươi năm hoa giáp của Trung Quốc).
Bộ thống ký này tính toán rất tỷ mỷ, diễn tả từ khi Phật còn là vị Bồ tát ngự trên cõi trời, Đản sinh xuống cõi người, đến khi xuất gia (năm Mậu Dần, 25 tuổi đời), thành đạo ( năm Quí Mùi, 30 tuổi đời) , nhập diệt (năm Mậu thân, 79 tuổi đời). Tính đến năm Đinh mão – dương lịch 67 – niên hiệu Vĩnh Bình năm thứ 10, đời vua thứ II Minh đế đời Đông Hán, kinh Phật băùt đầu truyền dịch sang chữ Trung Quốc, rồi tính tiếp đến năm 2003 thì được 3021 năm.
Như vậy Đức Phật giáng sinh trước vị Giê-su giáng sinh 1027 năm (Năm kỷ nguyên theo tây lịch là năm Tân Dậu, vào khoảng đầu thế kỷ thứ 6, một số nước theo thiên Chúa giáo ở Châu Âu cũng chưa tìm được đúng năm sinh của vị Giê-Su, khi ấy họ hop nhau lại bàn cách đem số nguyệt chu nhân với số tuần chu để lấy kết quả được (19x28=532) liền quyết định lấy ngày năm đầu của số này làm năm kỷ nguyên của Thiên Chúa gọi tát là Công nguyên.
Ngay cả cái ngày 25 tháng 12 cũng là ngày sinh của vị thần Công-xtăng-ti-nốp sùng bái, sau khi chinh phuc được nước này rồi lấy ngày đó làm ngày Noen của vị Giê-su, theo lối Âu Tây thường kể tuổi tròn, người ta qui định vị Giê-su tuổi Canh Thân, năm tuổi này là năm thứ hai trước kỷ nguyên Thiên Chúa giáo, niên hiệu nguyên thọ, đời vua Ái Đế nhà Hán Trung Quốc. Khổng Tử sinh trước vị Giê-su 551 năm, khớp với thuyết của sư Tổ Hoàng Tán : Đức Phật giáng sinh trước ngài Khổng Tử 477 năm. Cộng được : (477-1+551)= 1027 năm.
Người Anh lúc đó cai trị Ấn Độ có đào được tấm bia của Vua A-Dục khắc về niên đại Phật Đản, theo trên tấm bia này thì Phật giáng sinh lại là năm Bính Thân, tính đến năm 2003 là 2567 năm. Căn cứ trên các tư liệu nêu trên và các dữ kiện khác do đó trong đại lễ kỷ niệm Phật Giáo thế giới tại Tích Lan năm 1956 mới quyết định lấy ngày trăng tròn 15 tháng tư Âm Lịch làm ngày kỷ niệm Đức Phật giáng sinh cho cả thế giới.
Tuy nhiên, ở những nước có Phật giáo nhưng không có Âm Lịch thì người ta theo dương lịch mà nói : “Phật giáng sinh ngày trăng tròn “ trong tháng năm dương lịch hằng năm cứ luôn luôn xê dịch : trong 100 năm chỉ có 4 năm là ngày 15 tháng 5 trăng tròn mà thôi. mặc dầu vậy, nhưng ngày trang tròn của tháng tư Âm Lịch lúc nào cũng rơi vào tháng 5 dương lịch. Nước ta và những nước theo Âm Lịch thì xưa nay vẫn tính năm, Phật sinh năm nào thì kể ngay năm ấy là một.
Muốn xác định được ngày đại lễ Phật Đản trước hết phải tìm những điều ghi trong các kinh sách nói về lịch sử Phật tổ cả Bắc Tông lẫn Nam Tông (về ngày Phật Đản kinh sách Nam Tông nói rất đơn giản chi qui gọn một câu “ngày trăng tròn” mà thôi). đem đọ với giữa 2 thứ lịch Ấn Độ và Trung Quốc mà tra cứu thì mới đạt được yêu cầu mong muốn.
Ấn Độ từ xưa vẫn có 4 thứ lịch : lịch Sóc vọng, lịch Mặt trời, lịch Địa cầu, lịch Ngôi sao. Trung Quốc cũng có 4 thứ lịch : lịch nhà Hạ, (chính kiến dần) lịch nhà Thượng hay nhà Ấn (chinh kiến sửu), lịch nhà Chu, (chính kiến tý), lịch nhà Tần (chính kiến hợi). Bốn thứ lịch này đều là Âm lịch. Lịch nhà Hạ vẫn hiện hành từ xưa đến nay, có thể gọi là âm dương lịch, vì nội dung đối chiếu cả các ngày tháng về dương lịch.
Nay chỉ cần dùng 2 thứ lịch : Sóc vọng của Ấn Độ và Hạ lịch (ta thường gọi là nông lịch) của Trung Quốc mà xác định ngày lễ Phật Đản, vì 2 lịch này đều tính theo độ số chu toàn của sao Thái Âm xoay quanh trái đất mà làm lịch. Mỗi nguyệt chu là 19 năm, cũng mỗi năm 12 tháng, có tháng đủ, có tháng thiều và tháng nhuận bù trừ vào nhău, mặc dù ngày tháng sáp đạt có chênh lệch mỗi năm đều khác nhău.
Mỗi tháng của lịch Ấn Độ đều muộn hớn lịch Trung Quốc một tháng rưỡi. Ngày trăng tròn của lịch Ấn Độ thì đạt vào ngàycuối cùng của mỗi tháng, chứ không phải giữa tháng như lịch Trung Quốc. Các ngày 30 trong mỗi tháng của lịch Ấn Độ đều trùng hợp với ngày 15 trong mỗi tháng của lịch Trung Quôc, như thế ngày trăng tròn của lịch Ấn Độ tức là ngày trăng tròn của lịch Trung Quốc vậy.
Chỉ có một điều khác nhău giữa 2 lịch nhưng không ảnh hưởng sai trái với ngày trăng tròn. Nghĩa là lịch Trung Quốc một năm chia thành 4 mùa : Xuân, Hạ, Thu, Đông, lấy 12 con giáp Tý, Sửu, Dần, Mão.....đạt tên cho 12 tháng. Lịch Ấn Độ thì chia một năm làm 3 mùa : Xuân, Hạ, Đông (mỗi mùa 4 tháng) không có mùa Thu, lấy tên 12 ngôi sao đặt cho 12 tháng.
Trên đây tôi sưu tầm biên soạn để chứng minh tại sao ngáy Phật Đản lại có sự thay đổi từ ngày 8 tháng 4 ra ngày 15 tháng 4 âm lịch, và xác định ngày Phật Đản là ngày trăng tròn. Đây cũng là ngày rất trọng đại đối với người Phật Tử chúng ta cần nghiên cứu tìm hiểu để am tường về bối cảnh lịch sử của Đức Bổn Sư .Tôi hy vọng đã góp một phần sự hiểu biết nông cạn của mình vào việc hoằng dương chánh pháp. Nếu qui chư Tôn Đức Tăng, Ni hoăïc các vị thiện trí thức, có những dữ kiện nào chính xác hơn xin chỉ giáo và có những gì thiếu sót kính xin quí ngài niệm tình thứ lỗi.